BPMN چیست؟ تاریخچه و اجزای اصلی

BPMN چیست؟

BPMN، که مخفف “Business Process Model and Notation” به معنی “مدل‌سازی و نشانه‌گذاری فرآیندهای کسب و کار” است، یک استاندارد بین‌المللی برای مدل‌سازی فرآیندهای کسب و کار به وسیلهٔ نمودارها و نمادهای گرافیکی است. این استاندارد به سازمان‌ها و کسب و کارها کمک می‌کند تا فرآیندهای تجاری خود را به‌طور واضح و قابل‌فهم مدل‌سازی و مستند کنند.

تاریخچه

BPMN برای اولین بار در سال 2004 توسط گروه BPMI (Business Process Management Initiative) معرفی شد و به‌طور رسمی در سال 2006 به عنوان یک استاندارد بین‌المللی توسط OMG (Object Management Group) تصویب شد. هدف BPMN، فراهم آوردن یک زبان استاندارد برای توصیف فرآیندهای کسب و کار به گونه‌ای است که به راحتی قابل درک برای تمام ذینفعان، از جمله تحلیلگران کسب و کار، توسعه‌دهندگان و مدیران باشد.

اجزای اصلی

BPMN شامل مجموعه‌ای از نمادهای استاندارد است که برای مدل‌سازی فرآیندهای کسب و کار استفاده می‌شود. این نمادها به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند که هرکدام وظایف خاصی را به عهده دارند:

1. فعالیت‌ها (Activities):

• عملیات (Tasks): فعالیت‌هایی که باید انجام شوند.
• زیر فرآیندها (Sub-Processes): فرآیندهای داخلی که می‌توانند به طور جداگانه مدیریت شوند.

1. رویدادها (Events):

• رویدادهای شروع (Start Events): نشان‌دهندهٔ آغاز فرآیند.
• رویدادهای پایان (End Events): نشان‌دهندهٔ پایان فرآیند.
• رویدادهای میان‌راهی (Intermediate Events): رویدادهایی که در طول فرآیند رخ می‌دهند.

1. دروازه‌ها (Gateways):

• دروازه‌های تصمیم‌گیری (Decision Gateways): برای مدیریت مسیرهای مختلف فرآیند.
• دروازه‌های ترکیبی (Complex Gateways): برای مدل‌سازی تصمیمات پیچیده.

1. اتصالات (Connectors):

• سیم‌های جریان (Sequence Flows): مسیر جریان فرآیند را نشان می‌دهد.
• اتصالات پیام (Message Flows): ارتباطات بین فرآیندها را به نمایش می‌گذارد.
• اتصالات هم‌پوشانی (Association Flows): ارتباطات اضافی و توضیحات را نمایش می‌دهد.

1. گروه‌ها و استخرها (Pools and Lanes):

• استخرها (Pools): نشان‌دهندهٔ نهادها یا سیستم‌های مختلفی که در فرآیند مشارکت دارند.
• گروه‌ها (Lanes): تقسیم‌بندی داخلی فرآیندها درون استخرها.

مزایای استفاده از استاندارد

1. رابط کاربری بصری: BPMN با استفاده از نمادهای بصری و استاندارد، امکان مدل‌سازی واضح و قابل‌فهم فرآیندها را فراهم می‌آورد. این امر باعث تسهیل ارتباطات بین ذینفعان مختلف می‌شود.
2. مستندسازی و تحلیل: BPMN به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیندهای کسب و کار خود را به‌طور دقیق مستند کنند و تحلیل‌های جامع‌تری از عملکرد و کارایی فرآیندها ارائه دهند.
3. ارتباط بهتر با تکنولوژی: نمودارهای BPMN می‌توانند به‌طور مستقیم به سیستم‌های مدیریت فرآیند تجاری (BPM) و نرم‌افزارهای اجرایی متصل شوند و از این طریق، فرآیندها را به‌طور مؤثرتری پیاده‌سازی کنند.
4. بهبود فرآیندها: با تحلیل و بهبود فرآیندهای موجود، سازمان‌ها می‌توانند کارایی و بهره‌وری خود را افزایش دهند و نقاط ضعف را شناسایی و اصلاح کنند.

تکنیک‌های مدل‌سازی با BPMN

1. مدل‌سازی فرآیندهای کسب و کار: با استفاده از BPMN، می‌توان فرآیندهای کسب و کار را به‌طور دقیق و قابل‌فهم مدل‌سازی کرد. این مدل‌ها می‌توانند شامل تمام مراحل، فعالیت‌ها، و تعاملات درون و برون سازمانی باشند.
2. مدل‌سازی فرآیندهای پیچیده: BPMN برای مدل‌سازی فرآیندهای پیچیده با تعاملات متعدد و تصمیمات متنوع، ابزار مناسبی است. این شامل فرآیندهایی است که شامل چندین نهاد و سیستم مختلف هستند.
3. مدل‌سازی فرآیندهای بهبود: با استفاده از BPMN، می‌توان فرآیندهای موجود را بررسی و تحلیل کرد و تغییرات لازم را برای بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها پیاده‌سازی نمود.

مثال‌هایی از استفاده BPMN

• صنعت مالی: بانک‌ها و موسسات مالی برای مدل‌سازی فرآیندهای قرض‌دهی، مدیریت حساب‌ها و فرآیندهای پردازش معاملات از BPMN استفاده می‌کنند.
• صنعت تولید: شرکت‌های تولیدی برای مدل‌سازی فرآیندهای تولید، تأمین مواد اولیه و کنترل کیفیت از BPMN بهره می‌برند.
• صنعت خدمات: شرکت‌های خدماتی از BPMN برای بهبود فرآیندهای خدمات به مشتری، مدیریت درخواست‌ها و ارائه پشتیبانی استفاده می‌کنند.

نتیجه‌گیری

BPMN یک ابزار قدرتمند برای مدل‌سازی و بهبود فرآیندهای کسب و کار است که به سازمان‌ها امکان می‌دهد فرآیندهای خود را به‌طور دقیق مستند کنند و عملکرد آن‌ها را بهینه نمایند. با استفاده از استاندارد، سازمان‌ها می‌توانند با وضوح بیشتری فرآیندهای خود را تجزیه و تحلیل کنند و تغییرات لازم را به‌طور مؤثری پیاده‌سازی نمایند.

برای مشاوره کسب و کار و استقرار این مدل با ما در تماس باشید.